187
EUROPA
Duurzaam bouwen: Valideo
Het ontwikkelen van een gebouwencom-
plex, bestemd voor de hoogste instanties
van de Europese Unie, kon in het prille begin
van de 21ste eeuw onmogelijk plaatshebben
zonder dat er bijzondere aandacht werd ge-
schonken aan duurzaam bouwen. De eerste
voorontwerpen werden getekend terwijl
SECO en WTCB een partnership op poten
zetten om België een schoolvoorbeeld van
duurzaam bouwen te schenken. Het sprak
vanzelf dat die ijverige twee elkaar moesten
ontmoeten.
Het referentiesysteem, Valideo gedoopt, en
het gebouwenproject vulden elkaar voort-
durend aan tijdens een vruchtbare samen-
werking. Het einddoel was de impact van
de duurzame oplossingen op het gebouw
die door de initiatiefnemers waren gekozen,
objectief te certificeren. De uitdaging van
de parallelle ontwikkeling en de geest van
samenwerking tussen de teams zorgden
voor een verrijking van beide benaderingen.
De ingenieurs van SECO hebben dankzij hun
kennis op het terrein een bijdrage kunnen
leveren aan het vinden van vernieuwende
of gedurfde technische oplossingen die het
volledige ontwerp- en bouwproces van het
gebouw hebben gekleurd.
De wens om een gebouw van hoog niveau
te certificeren vergde diepgaande inspan-
ningen, zowel tijdens het ontwerpen als
tijdens de uitvoering. Cosmetische oplos-
singen volstaan niet, het is in de kern van
het voorwerp zelf dat men de duurzame
elementen moet gaan zoeken. Enkel door
de verstandige aanwending van een holis-
tisch referentiesysteem zoals Valideo kon
de impact van het project op het milieu juist
worden ingeschat.
Tekst geredigeerd door
SECO
onder leiding
van Ir
Pierre Spehl
Het mag dan wel waar zijn dat ‘Brussel in Europa ligt, maar Europa niet in Brus-
sel is’ (Hanz Magnus Enzensberger), dat verhindert niet dat dat Europa, dat moeite
heeft om bij zijn eigen burgers erkenning af te dwingen, aan geloofwaardigheid en
zichtbaarheid zal winnen als zijn politieke cultuur zich duidelijk zal kunnen profileren.
Europa is ver verwijderd van de typologische tradities die het kenmerk waren van
zijn civiele architectuur, het moet het kader van zijn vertegenwoordiging invullen en
van zichzelf een beeld vormen dat minder bleek, minder strikt functioneel en beter
geslaagd is dan zijn afbeeldingen op bankbiljetten en munten, zijn vlag en de techno-
cratische lingua franca. De originaliteit van Europa en zelfs zijn dubbelzinnigheden
symboliseren de politieke vorm en cultuur waarnaar gezocht wordt – weerspiegeld in
de architectuur van het gebouw: steunend op een stuk gerenoveerd erfgoed; draai-
end om zijn eigen as om zijn buren aan te kijken; door het lijstwerkpatroon van zijn
nieuwe gevels aanleiding gevend tot het volledige gamma van interpretaties van en
dialoog tussen de stedenbouwkundige vormen; onderdak biedend aan een thuis dat
nauwelijks minder zichtbaar is, maar zeker is van zijn symbolische efficiëntie; volledig
blootgesteld aan blikken van buitenaf, maar toch stralend en beschermd.
De compositie van dit architectonische werkstuk en de etappes in de opbouw ervan
vertellen genoeg over de verdiensten van het project: restauratie en modernisering van
de oude delen van de Résidence Palace, een eerbewijs aan het prestigieuze verleden
van een gebouwencomplex dat ontworpen werd in de onbekommerdheid en de illusies
van het interbellum; een nieuw symbool dat zich ontvouwt zoals het omhulsel van een
luchtschip, afgemeerd aan de zo accuraat genoemde Wetstraat, en dat opgesloten zit
achter twee wanden van een glasraam, voldoende heldhaftig om in zijn eentje de rol te
vervullen van muur en venster, van structuur en opsmuk, van frame en versiering.
JEAN ATTALI
, november 2013
WERKZAAMHEDEN IN UITVOERING
