677 – MAGNIFICA FABBRICA: TECHNOLOGIE TEN DIENSTE VAN DE ECOLOGIE

• Landschap (*)
• Architectuur (**)
• Binnenarchitectuur
• Engineering van de structuren (***)
• Engineering van de bijzondere technieken (****)
• Energieprestaties van het gebouw
(*) met Erik Dhont, Studio Architettura e’Paesaggio / JNC int.
(**) met bg&k Associati / Paolo Favole / Riccardo Feder
(***) met Holzner.Bertagnolli engineering
(****) met Energytech

DE STEDELIJKE NATUUR IN ERE HERSTELLEN
Het terrein ligt tussen de Via Rubattino en de Via Caduti di Marcinelle, in een lawaaierig en stoffig overstromingsgebied waar de wind overwegend loodrecht ten opzichte van het rechthoekig stedelijk raster waait. Het wordt begrensd door het viaduct van de A51, het Parco della Lambretta (PdL, in het westen), een landbouwgebied (in het noorden) en industriële en logistieke activiteiten (in het westen en het zuiden).
Het programma van de Magnifica Fabbrica (MF) wordt er ondergebracht in een enkele parallellepipedumvormige constructie op perceel 1B. Hierdoor kan perceel 1A gebruikt worden als landbouwpark voor een nieuwe ecologische ervaring met boomgaarden en bloementuinen die voedsel produceren voor al wie er leeft.

De constructie staat op palen (meer dan 2,7 m boven de grond) om haar te beschermen tegen overstromingen. Daardoor kan 46.000 m² van het totale grondoppervlak van 57.256 m² (137,7 m x 415,8 m) worden omgevormd tot een pesticidenvrije stadsboerderij (FU).
. De westelijke gevel, met een terugloop van 60 m over de noordelijk en zuidelijke gevels, vormt een verticale biotoop van 11.000 m² tot 21,6 m hoog.
Samen met de haag van planten en struiken die grenst aan het ondoordringbare hitte-eiland van INNSE (3.000 m² en 6 m hoog) garandeert deze muur de verwijdering van stofdeeltjes uit en de zuurstofvoorziening in de lucht die via het plafond van de FU het gebouw binnenkomt.
. Op de daken wordt 3.500 m² tuin aangelegd.
. Samen bedragen alle voorgestelde groene oppervlakken 63.500 m², dus 6.243 m² meer dan het grondoppervlak van de MF.
. De openbare parkeerplaatsen die zich momenteel ten noorden en ten zuiden van het Parco della Lambretta bevinden, goed voor 10.600 m², zullen worden verplaatst onder het gebouw (beschut tegen regen en zon, maar met natuurlijke ventilatie). Dit betekent dat het project de huidige biotoop van 168.000 m² met meer dan 16.000 m² uitbreidt tot 184.000 m².

ECOSYSTEEM, SOCIALE EN CULTURELE ONTMOETINGSPLAATS
Het Palazzo di Cristallo is gerestaureerd en beschermd door een transparante structuur die in het noorden de bloemen-, fruit- en groentemarkt overdekt en die in het zuiden (beschermd tegen het intense lawaai van de Via Rubattino) evenementenruimtes omvat, zoals een opera in de natuur. Tussen beide ligt het ecologisch laboratorium met zijn educatieve tentoonstellingen.
De overkapping onder het viaduct beschermt de speeltuinen en de kleurrijke kunstwerken tegen regen en zon.
Er lopen drie wegen voor voetgangers en fietsers over het terrein, van west naar oost: langs de via Rubattino in het zuiden, door het landbouwpark 1A in het noorden en vanaf de Piazza Vigili del Fuoco in het centrum.
In het verlengde van het PdL wordt het groene erfgoed van planten, struiken en bomen uit het industriële verleden van de site verrijkt met de huidige verplante aanplantingen op perceel 1B en met nieuwe symbiotische soorten, en dit in harmonie met de geohydrologie. Het geheel vormt een “postindustrieel arboretum”. Op de helft van het terrein, bestaande uit braakliggend terrein en het “ruderale” park, kan de biodiversiteit zich dus op een natuurlijke manier ontwikkelen. Daardoor is slechts een beperkt onderhoud vereist en ontstaan er verschillende ecosysteemdiensten.

Het terrein is regendoorlatend. Het fungeert als een “spons” die onweersbuien en overstromingen van de rivier de Lambro absorbeert en zo nieuwe vijvers en vochtige biotoopgebieden creëert die het water en de lucht zuiveren.

MAGNIFICA FABRICA

VORM
Het parallellepipedumvormige volume op palen wordt ontwikkeld op niveau L1 op een hoogte van 21,6 m (niveau 120,4 tot 142 m) boven een gedeeltelijke benedenverdieping L0, op een niveau van 116,8 m en onder een groot zaagdak waarvan de noordelijke gevels een natuurlijke verlichting en ventilatie garanderen en de zuidelijke gevels zijn uitgerust met 26.000 m² aan zonnepanelen.
Het bestaat uit vier noord-zuidgerichte parallellepipedumvormige subgehelen van respectievelijk 45,9 m (Zone I = Z1), 56,7 m (Zone II = ZII), 13,5 m (Zone III = ZIII) en 21,6 m (Zone IV = ZIV) breed.

ONTHAAL
Een piazza en een loopbrug over de laan verwelkomen de voetgangers in het zuiden.
Een ontvangstpaviljoen met een cafetaria en educatieve ruimte ter hoogte van het uiteinde van park 1A (met de gerestaureerde watertoren) leidt naar de noordelijke toegangsbrug.

ORGANISATIE
. Vanaf de Via Rubattino verwerkt Z1 zowel het vrachtverkeer als 2.500 containers. De poorten zijn hier permanent toegankelijk via drie galerijen (en in het bijzonder rechtstreeks vanuit Zone II).

. ZII, die is onderverdeeld in ZII.1 en ZII.2, die beide 27 m breed zijn en die van elkaar gescheiden zijn door een dienstdoorgang, biedt plaats aan volgende elementen:
. in het zuiden over een diepte van 29,7 m:
– ZII.1: een bar/restaurant ter hoogte van L0, een tentoonstellingsruimte ter hoogte van L2 (126,4 m) en een VIP-zaal ter hoogte van L4 (138,4 m);
– ZII.2 (en ook ZIII): het plein voor het onthaal van de MF.
. Meer naar het noorden toe, ter hoogte van ZII.1 en ZII.2, volgen dan de polyvalente en repetitieruimtes voor de directie, vervolgens de ateliers boven een zone op L0 en ter hoogte van ZII.1 met de distributie en opslag van de leveringen en afgewerkte producten, het gesorteerde afval en de technische lokalen die uitgeven op ZI en ZIII.

. ZIII: de binnenstraat leidt vanaf L0 naar alle lokalen van ZII en ZIV, die ook voorbehouden zijn voor het personeel en de kleedkamers.
Deze straat fungeert als thermische bufferruimte en biedt toegang tot alle grote deuren van de laboratoria. Het materiaal wordt ernaartoe gebracht via rolbruggen die geen CO₂ produceren.
Via de verticale circulatie en de sanitaire voorzieningen zijn de 2,7 meter brede galerijen die eraan grenzen toegankelijk voor de bezoekers van L2, en voor kunstenaars op de verdiepingen L1 en L3 waar hun lokalen zich bevinden. Alle galerijen zijn toegankelijk voor het personeel.
De galerijen van L2 lopen verder door via de loopbruggen met een gecontroleerde toegangszone (in het zuiden en het noorden).

Ter hoogte van de zuidelijke gevel is ZIV voorbehouden voor een evenementenruimte op L2, voor de administratie op L3 en voor de kantine op L4. Verder naar het noorden toe bevinden zich repetitieruimtes, ruimtes voor de kostuums en de rest van de ateliers.

ECONOMIE & FUNCTIONALITEIT
Het parallellepipedum wordt gekenmerkt door een maximale compactheid tijdens koude periodes en een maximale specifieke oppervlakte voor natuurlijke klimaatregeling tijdens warme periodes.
De uitgangen zijn geconcentreerd ter hoogte van de Via Rubattino. Alle verplaatsingen gebeuren binnen, beschut tegen lawaai en de weersomstandigheden.
Zo geven de grote toegangspoorten ook uit op de binnenstraat ter hoogte van ZIII, niet enkel om energie te besparen, maar ook om de luchtzuiverheid en de akoestische rust te verbeteren, en ook om de relatie tussen de verschillende functies te optimaliseren aan de hand van duidelijke en korte verplaatsingen.
De binnenstraat biedt ook toegang tot ALLE functies.
De beperkte omvang van de structuur, de eenvoud van de constructie en de minimale verhouding tussen de OPPERVLAKTE VAN DE BOUWSCHIL en het INGESLOTEN VOLUME zijn voorwaarden voor een economische constructie met weinig grijze energie.

Het grote ingesloten volume krijgt niet alleen de volledige oppervlakte die het programma nodig heeft, maar ook extra ruimte, zoals de zone voor de distributie en opslag van materialen ter hoogte van L0 onder ZII.1.

ENERGIEAUTONOMIE
Het dak met zonnepanelen produceert jaarlijks een totaal van 6,07 GWh waarmee het de behoeften van de MF (57%) en de stadsboerderij (32%) dekt en nog 0,7 GWh ter beschikking stelt op het openbare net.

WATERBEHEER
Het volume van 68.300 m³/jaar aan regenwater, dat op het dak wordt opgevangen in buffertanks, wordt voor 2/3 gebruikt voor de verticale biotoop, de stadsboerderij, de tuinen en de toiletten, en voor 1/3 voor de werking van de MF.
Het afvalwater en industrieel water worden gebruikt voor irrigatie en bemesting van de aanplantingen nadat het water volledig wordt gezuiverd door zuiveringsinstallaties.