641 – DE STICHTING ‘DE LAENDER – ROGGE’, EEN KUNSTZINNIGE VERADEMING IN DE OMGEVING

• Architectuur, Interieurarchitectuur
• Landschapsarchitectuur
• Energetische en duurzame concepten
• Structuur en bouwmanagement
• Bijzondere technieken
• Project Management
• Budgetbeheersing

De site

In een prachtig landbouwgebied, in het regionale landschap het Meetjesland, gelegen in het noordwesten van Oost-Vlaanderen, op een boogscheut van de dorpskern van Sint-Laureins groeit een verlangen om mee te schrijven aan de geschiedenis van de gemeente Sint-Laureins. Op een vrij omvangrijk terrein, met een diepte van 130 meter en een breedte van 100 meter, voorzien van restanten van schuren en een oude boerderij, waarvan sommige bouwwerken dateren van voor 1830, is het dan ook de uitdrukkelijke wens van de bouwheer om met deze gebouwen zeer zorgvuldig om te springen, door deze terug in ere te herstellen en ze een levendige en organische bestemming te geven.

 De intenties

De bestaande gebouwen zullen casco opgeleverd worden zodat ze onderdeel worden van de stichting ‘De Laender – Rogge’. Dit naar het voorbeeld van de befaamde stichting ‘Veranneman’ te Kruishoutem. Iets verder van huis vinden we nog een voorbeeld, ‘Isla Comacina’. Een eiland gelegen in het Italiaanse Como-meer. De Vlaamse Gemeenschap maakt deel uit van de stichting welke het eiland en de stichting ‘Fondazione Comacina’ beheerd. Een residentie in Isola Comacina is bedoeld voor kunstenaars in alle disciplines die kaderen in het Kunstendecreet zoals muziek, dans, beeldende kunst, podiumkunsten, muziektheater, enz. Dit eiland is, net zoals het de bedoeling is voor de stichting ‘De Laender – Rogge’ een locatie die zich niet leent tot groepsrecreaties, maar eerder geschikt is voor individuele kunstenaars.   Deze groene plek wordt een verademing voor jonge kansarme kunstenaars die kunnen genieten van de faciliteiten welke door de bouwheer worden aangeboden. Bovendien hebben ze de mogelijkheid om de omgeving te benutten voor hun werk. De dag van vandaag zijn natuur en biodiversiteit, met hun inheemse bomen, bloemen, planten, kleine dieren, insecten en micro-organismen zeer actuele onderwerpen in de kunstwereld, welke de stichting ‘De Laender – Rogge’ kunnen én willen aanbieden. Het inpassen van zo een culturele plek is eveneens een verrijking voor de ganse omgeving. Zo kunnen buurt- en dorpsbewoners de verschillende vernissages en exposities, welke georganiseerd zullen worden, volgen. Het samenkomen, het uitwisselen van ideeën, persoonlijkheden en visies zorgen ervoor dat het privébelang ondergeschikt is aan het gemeenschappelijke belang. Laten we echter zeer duidelijk zijn dat het niet de bedoeling is dat naar de stichting dagelijks tientallen geïnteresseerden afzakken of dat er overlast wordt gecreëerd. De opdrachtgevende familie wil in alle sereniteit zeer waardevol cultureel werk verrichten en dit in open dialoog met gemeente en buurtbewoners.

De oprichters van de stichting, dhr. Johan De Laender (1962.08.08) mevr. Evelyne Rogge (1973.06.27) en hun zoontje Orphée (2009.07.20), hebben de ambitie om jonge kunstenaars een kans te geven. Beroepsmatig zijn ze wereldwijd actief, en werden ze over de jaren heen echte wereldburgers. Dankzij de kennis en ervaringen dat ze over de hele wereld hebben vergaard, zijn ze zich enorm bewust van het aspect duurzaamheid en de impact van de mens op het milieu. Dit is één van de redenen waarom de bouwheer zo gedreven en gepassioneerd bezig is met het hele terrein zelfbedruipend te maken, onder andere op het gebied van energievoorziening en afvalwater behandeling. Dit met zijn verschillende maar toch in harmonie werkende functies. Bovendien siert hen, het respect en de bewondering alsook de verwondering voor de omgeving. Zo zullen de grachten op het terrein weer in ere worden hersteld, de dichte begroeiing aan de straatkant, welke een specifieke habitat is voor spreeuwen, een Europees beschermde vogelsoort, zal bewaard blijven, kortom de gehele opbouw van de site, met zijn waardevolle gebouwen, vormen een heus onderdeel van het gemeentelijk patrimonium.

De intentie, omtrent de centraal gelegen eengezinswoning, is om een nieuw volume toe te voegen, zonder de bestaande waardevolle constructies te verwoesten, maar de aanwezige volumes naar elkaar toe te laten groeien. Momenteel staan ze op het terrein her en der verspreid en vormen geen geheel. Bovendien is één van de belangrijkste intenties het nieuwe volume volledig demonteerbaar te maken. De wens van de bouwheer gaat zelf nog verder, zo zal de nieuwe constructie ook volledig recycleerbaar zijn. De architecturale intentie omvat het zo goed mogelijk integreren van het nieuwe volume, niet enkel in haar landschappelijke omgeving maar ook in de landelijke en lokale context. Het terrein bevindt zich volgens het gewestplan volledig in agrarisch gebied, echter zien we dat het Gemeentelijk Ruimtelijk Structuurplan het betreffende gebied indeelt als bouwzone. Bijgevolg moeten bouwheer en architect zeer respectvol omgaan met de bestaande situatie, alsook met de toekomstvisie van de bouwheer, waar de visuele en ecologische capaciteit van de site bewaard en maximaal benadrukt moet worden, wat een evidentie is in het ontwerpproces van Philippe SAMYN and PARTNERS.

De aanvraag

Deze aanvraag is overduidelijk niet iets alledaags en gaat de regelrechte confrontatie aan met de algemene huidige bouwvoorschriften. Echter ervaart men het hele ontwerp als een zeer logisch gevolg van eerbied voor het bestaande en een eerlijke visie voor de toekomst. Indien de regelgeving volgens de letter van de wet dient gevolgd te worden zal men de habitat van de beschermde vogelsoort moeten verwijderen. Alsook dient het oude woonhuis gesloopt te worden, indien men een eengezinswoning wil bouwen die beantwoordt aan de hedendaagse normen. We kunnen stellen dat de huidige regelgeving het kunstproject de stichting ‘De Laender – Rogge’ in het gedrang brengt en bijgevolg ook de ontplooiing en verdere ontwikkeling van het platteland. Het creëren van een diversiteit aan activiteiten buiten de steden, schenkt een enorme ademruimte aan de stedelingen, die reeds 50 jaar geleden nood hadden aan dezelfde ademruimte, met als welbekende gevolg, het optrekken van de toenmalige, vele buitenverblijven op het platteland.

Beknopt kunnen we stellen dat de aanvraag van het project twee onderdelen omvat. Zo heeft men het restaureren van de waardevolle bestaande gebouwen tot casco-ruimtes die kunnen benut worden als kunstatelier en expositieruimte en het in stand houden en uitbreiden van het bestaande biologische biotoop. Het aanbieden van natuur en organische activiteiten dienen als een ware katalysator tot het ontplooien van hedendaagse kunst.

Anderzijds is er het ontwerp van een zachte, volledig ecologisch verantwoorde constructie welke bestemd is voor het leven, het slapen, het dromen, het denken en het werken en welke de concentratie aan gebouwen op het terrein tot één homogeen geheel verweeft.

De openheid naar het prachtige landbouwlandschap van de gemeente Sint-Laureins, het samenbrengen van de verschillende losstaande gerenoveerde bestaande volumes en het laten heropleven van het braakliggend terrein geeft niet enkel de inwonende familie een gelukzalig gevoel maar geeft enorm veel terug aan zijn omgeving. De visie van de bouwheer kan een katalysator worden voor de ganse buurt en misschien zelfs tot ver daarbuiten.