Page 147 - ELEMENTS EUROPA (NL)

ELEMENTS EUROPA 143

4 DE APORIEËN VAN EUROPA

Welke gevolgen zou het voor een volk hebben als
het geen vreemde talen leert? Dat zou ongetwijfeld
een beetje vergelijkbaar zijn met de verbanning van
een mens uit elke maatschappij.
Vrij naar Georg Christoph LICHTENBERG, de auteur verwijst

hier naar de Duitstalige uitgave van Wolfgang Promies, Schriften und
Briefe, vol. 1, München, Hanser, 1968.

Als we de letters van het woord Europa hutselen, komen we ongeveer uit bij
het woord aporie. Het anagram dat schuilgaat in de naam die de Raad van
Europa heeft gekozen, beschrijft de logische impasse van het moeilijk oplosbare
probleem Europa, dat is in elk geval de indruk die we krijgen. Welk probleem?
Een tweeledig probleem: de politieke eenheid van Europa spreekt enkel uit
de opbouw van zijn instellingen en de echte realisatie blijft ondergeschikt aan
opeenvolgende resoluties en verdragen, die stap voor stap de verwezenlijking
belichamen van zijn communautaire beginsels van subsidiariteit en solidariteit,
of anders gedeelde soevereiniteit. De reden achter die langzame opbouw
berust op zowel de unanimiteit in de besluitvorming als de verantwoordelijkheid
van de burgers, rechtstreeks (per referendum) of onrechtstreeks (de ratificatie
door de nationale parlementen). In overeenstemming met die vereiste van
een democratisch ideaal is het Europese beleid gebaseerd, verzonnen, op de
diversiteit van zijn talen en zijn culturen, en daarin schuilt het andere facet van
het probleem. Alle officiële talen worden gelijk behandeld in gesprekken tussen
de 28 lidstaten van de Unie (tot de brexit hoorde ook het Verenigd Koninkrijk
erbij). De teksten van de Europese instellingen hebben geen originele versie,
geen uniform referentiekader: meertalige discoursen en vertaling naar alle talen
zijn de regel. Alleen Europa zelf kan de problemen oplossen die uit diversiteit
ontstaan, niemand anders! Europa probeert jaar na jaar, en zo men wil geloven
crisis na crisis, de utopische dimensie van zijn beleidsproject op zich te nemen,
de kosmopolitische voorwaarde van zijn visie op vrede en op het openbare leven
op het continent.