La analogía de la torre con un cuerpo de sangre caliente es…
una acertada manera – sin introducir alusión ni emblema
algunos, sin recurrir a códigos más o menos secretos o
a símbolos da significado conocido – de utilizarla como
alegoría de una sociedad en trance de morir; pues si una
sociedad es un conjunto limitado de hombres unidos por
ciertos vínculos, nada parece más ajustado que simbolizarla
como un cuerpo constituido a grandes rasgos de la misma
naturaleza que el del hombre – esto es, de carne –, que se
adapta a la forma de lo primero que hace el hombre cuando
vive bajo su leyes: el edificio.
[Babel]… de Cujas ruinas saldría la diversidad de lenguas
y pueblos y, por consiguiente, de dioses. Una vuelta a
los dioses departamentales, mucho más atentos – por
especializados – a los destinos humanos…
Juan Benet
La construcción de la torre de Babel
175
EUROPA
6
HET aëraulische hart
‘Engineering is geen wetenschap. Op zijn best is het een kunst, op zijn slechtst een
techniek!’. Philippe Samyn, architect en ingenieur, wikt zijn woorden. Zijn ervaring als
bouwmeester, zijn dialoog met de ingenieurs, de industrieleiders en de certificaat-
instellingen; zijn jarenlange interesse voor de standaardisering van procedures binnen
zijn eigen agentschap; zijn verknochtheid aan het idee van
efficiency
, van een globaal
architecturaal
design
dus in tegenstelling tot de louter technische prestaties: het zijn
allemaal troeven die hem helpen om tijdens elke fase van het ontwerp de beste ge-
bruikskwaliteiten voor het gebouw Europa aan te voelen. De architect houdt in zijn
achterhoofd het idee vast dat elk gebouw van enige omvang een prototype is; en dat
het bij gebrek aan herhaling of beproefde modellen het bouwplan is dat helpt de kennis
te bundelen, de overdracht te vergemakkelijken en de operationele capaciteiten van een
team ten opzichte van de nieuwigheid van elk project te verbeteren en te perfectioneren.
‘Het kwaliteitsniveau van het ontwerp verbeteren’: dat betekent dat de architect de eind-
verantwoordelijkheid niet aan iemand anders overdraagt; dat hij waakt over de uitdie-
ping, de authenticiteit, de homologatie en de archivering. Het plan is de waarborg voor
de juistheid van de kunde. Die moraal is des te noodzakelijker omdat de technische lo-
gica zich spontaan, lukraak hecht aan voorwerpen of deelsystemen, zich losmakend van
de architectuur. Zonder twijfel is dat een van de origineelste overwinningen van de mo-
derne bouwkunde: het integreren van alle technische functies in de gebouwde vorm.
Maar vormen en functies knopen onderling virtueel tegenstrijdige betrekkingen aan: de
architectuur wordt er gedwongen tot een veeleisende diplomatie; ze speelt haar rol door
haar verstandige aanpak van conflicten in de bebouwde ruimte.
De analogie van de toren met een warmbloedig lichaam is…
een geslaagde manier om – zonder allusie of embleem te
introduceren, zonder zijn toevlucht te nemen tot min of meer
geheime codes of bekende symbolen – een allegorie van een
stervende samenleving uit te werken; want als een samen-
leving bestaat uit een beperkte verzameling mensen met
welbepaalde banden, dan lijkt het niet meer dan gepast ze te
symboliseren door een lichaam dat in grote trekken gemaakt
is van hetzelfde materiaal als de mens – vlees – en dat de vorm
aanneemt van het eerste wat een mens optrekt als hij volgens
de wetten van die maatschappij leeft: een gebouw.
[Babel]… uit wiens ruïnes een diversiteit van talen en volkeren
en bijgevolg goden zou ontstaan. Een terugkeer naar de depar-
tementale godheden, met meer aandacht – want deskundi-
ger – voor het lot van de mensen…
Juan Benet
La construcción de la torre de Babel
HET aëraulische hart
