587-SCHOLENCAMPUS PANHOVEN TE PEER

– Aanleg van de omgeving.
– Architectuur.
– Interieur architectuur.
– Structuur.
– Bijzondere technieken

De opdracht kadert binnen het breder DBFM-project Scholen van Morgen.

De Vrije Gesubsidieerde Basisschool, de secundaire school Instituut Agnetendal en het Internaat Agnetendal Peer in nauw overleg met het stadsbestuur van Peer hebben geopteerd voor de site Panhoven, een horizontale landbouw site, vlakbij het huidige collegegebouw, om een nieuwe scholencampus samen met een nieuw sporthal in te planten.

De site ligt in de periferie van het stedelijk weefsel en omvat een zeer groot en quasi vlak landbouwterrein. Het stedelijk weefsel zelf is zeer gefragmenteerd en vertoont geen aanzetten die een niet loodrechte compositie zou rechtvaardigen.

De site Panhoven omvat een aantal gebouwen, waarvan het de bedoeling is om deze – sommige na sloop, andere na renovatie of restauratie – te herinrichten en te herbestemmen. Anderzijds is het de bedoeling om over te gaan tot de bouw van een aantal nieuwe gebouwen.

Op dit moment bevinden zich de volgende gebouwen op de Panhovensite :

• een jeugdhuis,
• het huidige collegegebouw,
• de geklasseerde oude boerderij Vermeulen,
• een klein gebouw met vaklokalen voor de eerste graad van de secundaire school.

Document E41_01/587 -Nl Editie 2012-05-31

Op basis van het programma van de bouwheer en van het door derden opgericht masterplan kan de opdracht samengevat omschreven worden als :

• het ontwerpen en bouwen van vier gescheiden eenheden op de site, die zoveel mogelijk groen moet blijven : een lagere school, een secundaire school, een internaat, een sporthal, inclusief de nodige parking- en circulatieaccommodaties; toch moeten de vier eenheden ook aan een coherente geheel bijdragen;
• het slopen van het bestaande jeugdhuis;
• het behouden van de geklasseerde hoeve Vermeulen binnen een beschermde perimeter met een straal van 50 m; de hoeve zal door de stad zelf herbestemd worden (naschool thuiswerken,…);
• het gedeeltelijke behoud van het huidig collegegebouw en deze gedeeltelijk gebruiken voor de sporthal. De andere vrijegemaakte ruimten zullen door de stad Peer zelf heringericht worden, bv. voor het jeugdhuis.
• het behouden van het klein gebouw met vaklokalen van de eerste graad van de secundaire school.

De site moet een voorbeeld zijn op het vlak van duurzaam samenwonen en -leren, duurzame stadsontwikkeling, duurzame stedenbouw, duurzaam bouwen en duurzame architectuur.

Het voorstel moet beschouwd worden als een onbeschreven muziekblad. Hierin is het masterplan met zijn stramien het basisscenario dat de richtlijnen omvat. De muziek zelf, met al haar variaties, blijft nog te schrijven, in samenwerking met de Bouwheer en de inrichtende machten.

Er is gestreefd naar een kalm, zonnig, duurzaam en vreugdevol geheel met verschillende clusters.

De zon en de oriëntaties zijn de basis van de architecturale compositie. Om functionele en energetische redenen wordt een duidelijke noord-zuid oriëntatie voor de hoofdgevels gekozen; de speelpleinen en recreatieruimten en de kamers van het internaat worden vol zuid georiënteerd.

Op een loodrechte basis dienen de hoofdlijnen van het bestaande collegegebouw (icoonbeeld van de stad Peer) als basis voor het ontwerp van de gebouwen van de nieuwe campus en hun buitenruimten. Er wordt ook bewust gekozen om het collegebeeld zo weinig mogelijk aan te tasten met nieuwe busstoppen en/of parkingaccommodaties.

De beschermde boerderij Vermeulen wordt een “focus point” door haar achteruitliggende en dwarse inplanting langs de trage circulatie. In deze zone worden ook de meeste hoofdingangen ingeplant.

Een maximaal behoud van de bestaande gebouwen wordt ook gezocht.

De inplanting en de architectuur van de gebouwen zijn leesbaar, rustig en bescheiden gewenst, dit om de concentratie en de veiligheid van de gebruikers voorrang te geven. De gebouwen zijn ook gedacht om herkenbaar, uitbreidbaar en overzichtelijk te zijn, met een coherentie van het geheel (vier verschillende hoofdfuncties).

Om in verhouding met de collegeschaal te blijven, wordt de hoogte van de gebouwen bewust tot maximum drie bouwlagen beperkt. Dit is ook gebruikersvriendelijk en voordelig op gebied van de brandpreventiemaatregelen.

Het interieur van de campus is zoveel mogelijk groen. Lange bomenrijen met 10 m diameter bomenkruinen en hagen structureren het plan. Met hun horizontale lijnen zijn de ontworpen gebouwen op schaal van deze bomenrijen.

De verschillende verkeerstromen (voetgangers, fietsers, gemotoriseerd personenvervoer, bussen, goederenvervoer) worden gescheiden.  Om de hinder voor de buren en verkeerhinder op de grote hoofdassen te beperken, worden het busverkeer, het autoverkeer en de parking op één enkele veilige zone geconcentreerd aan de noordkant.  Het traag verkeer blijft aan de zuidkant en in het midden van de campus. De fietsenstallingen worden langs de speelpleinen ingepland. De parking dient voor alle gebouwen en alle uitrustingen samen (scholen, sporthal, sportterreinen, behalve het internaat) en dit zowel tijdens als buiten de schooluren.

De veiligheid en de overzichtelijkheid worden verzekerd en versterkt door het loodrechte stramien, de indeling in duidelijke clusters met “kloosters”, achteruit geplaatst ten opzichte van de nieuwe straat, de vierhoekige speelruimten die altijd onder het toezicht van de leraarlokalen blijven, een duidelijk circulatieplan dat de veiligheid van de verschillende vervoermodi en de snelle en efficiënte interventie van de brandweerdienst garandeert (fietspaden met zijdelingse verharde gras dienen ook als brandweerweg), het eenrichtingsverkeer, de unieke grote en groene parking, die als buffer tussen de scholen en de buren fungeert, de mogelijkheid om de kinderen (en zeker de kinderen van de basisschool) gemakkelijk en veilig uit de auto te laten stappen langs de brede voetpaden en langs de grote esplanaden gelegen voor de hoofdingangen van de verschillende gebouwen. Deze laatste worden geconcentreerd naast de beschermde boerderij Vermeulen en haar verruiming.

Les geven en leren betekent zich uit de wereld en uit de verstrooing trekken. Daarom levert de architectuur bewust een rustige sfeer om de concentratie te bevoorrechten.

De schoolgebouwen zijn dun en lang, met een centrale gang. Ze worden op 2,40 m in de lengte gemoduleerd om de flexibiliteit in de indeling van de plateaus te verzekeren. De breedte van de gebouwen komt van de toeslag van de breedte van twee vaklokalen (2 x 8 m) en van de gang (3 m). De centrale gangen, die als straten met plaatsen en huizen (de klaslokalen) moeten beschouwd worden, zijn voorzien van openingen naar de buitenomgeving en worden natuurlijk verlicht op hun volle lengte via de scheidingswanden van de klaslokalen.

Het beton stramien aan de buitenzijde ritmeert de gebouwgevels evenals de overdekte speelpleinen, fietsenbergingen en buiten galerijen. Zij zorgen voor het primaire ritme dat voor al de gebouwen wordt gebruikt. De verdere verdeling in de gevelvakken (30, 60, 90, 120 cm in planzicht en vertikaal zicht, afhankelijk van de daglichtstudie)  kan vrij gebeuren. De overdekte speelplaatsen van de scholen  worden met kolommenrijen met een stramien van 2,40 m omrand. Hetzelfde stramien wordt gebruikt voor de galerijen en voor de overdekte fietsenstallingen, die de speelpleinen omkaderen. Deze kolomrijen laten de integratie van dunne en elegante gegalvaniseerde omheiningen toe.

De dakbedekking van de speelplaatsen is voorgesteld in een heel lichtdoorlatend kunstof (PVDF/PTFE met een aramide versterking). Deze daalt naar een centraal inpluvium met een boom in het midden. Dit zeil wordt verankerd in de betonnen kaders van de vertikale gevels. Lamellen uit glas of uit geperforeerde roestvrij staal zorgen voor een regen- en windbescherming.

De klaslokalen worden noord-zuid georiënteerd om de overververhitting gemakkelijker te kunnen beperken.

De gemeenschappelijke ruimten ontwikkelen zich dwars door het gebouw, van één gevel naar de andere.

De trappen worden met korte trapvleugels voorzien om kwetsuren en ongevallen te beperken. De hoofdtrappen worden zodanig ingeplant om de gebouwuitbreiding mogelijk te maken.

Gebruik door derden

De volgende gemeenschappelijke lokalen mogen door derden gebruikt worden, zonder dat niet-toegankelijke clusters moeten betreden worden, zo wordt een avondlus gevormd: eetzaal met keuken van het internaat, polyvalente zalen van het basisonderwijs, sectie van de secundaire school met de kapsalons, (zeer zichtbaar vanaf de straat), polyvalente zaal en keuken van de secundaire school, sporthal.

De keuze van een sterk geprefabriceerd betonskelet en van zeer geritmeerde gevels uit ongevoelige betonnen elementen met een fluor-coating laat toe de uitvoeringstijd extra kort op te stellen, dus met minder hinderlijk voor de buurt en zorgen voor een  lagere bouwkost en een grotere langdurigheid van de gebouwen.

Low-tech installaties, met toegankelijke en gemakkelijke vervangbare componenten (bv zichtbare luchtkokers) zijn ook voorzien.