639 – HET MAISON DES LANGUES (UCL-FOREM)

• Stedenbouw
• Omgevingswerken
• Architectuur
• Stabiliteit
• Speciale Technieken
• Bouwfysica
• Akoestiek

Het “Genius Loci”

Het Maison des Langues is onlosmakelijk verbonden met de place Raymond Lemaire waaraan het gelegen is. Tijdens de bouw van de Aula Magna, hét culturele baken van de stad, werd dit kleine plein gecreëerd als een stedelijk voorportaal voor de Grand-Place. Oorspronkelijk moest het Museum van Louvain-la-Neuve aan dat plein komen, tegenover de Aula Magna.  Dat project werd opgegeven na de bouw van de ondergrondse verdiepingen, die opnieuw worden gebruikt door het Maison des Langues.

De rol van stadsspil van het plein wordt versterkt door de aanplanting van een eik in het midden, precies daar waar de zichtlijnen elkaar kruisen. In contrast met de ruimtelijke ongedwongenheid van de plaats, wordt de sterke geometrische relatie tussen de Aula Magna en het Maison des Langues versterkt door vier lange rechtlijnige treden die het niveauverschil tussen beide gebouwen opvangen.

De architectuur en de functionaliteit

In een centrale overspanning ontplooit zich een atrium over de volledige hoogte van het gebouw. Deze grote onverwarmde ruimte met gematigd klimaat en afgesloten met enkel glas, dient als thermische buffer en laat natuurlijk licht binnenstromen tot diep in het gebouw. Het omvat de belangrijkste verticale circulatiewegen.

Aan weerszijden herbergen twee vleugels van drie bovengrondse niveaus de verschillende leslokalen, die bereikt worden via onverwarmde gangen, ook met enkel glas, die naast het atrium liggen en die tevens dienen als akoestische barrières.

Tegen de scheidingsmuur brengt een brede “kloof” licht en natuurlijke ventilatie tot op de gelijkvloerse verdieping.

De bestaande kelder wordt gebruikt voor dienstruimten en technische lokalen.

Boven het dak is er een “parasol” van horizontale zonnepanelen.

De structuur ontwikkelt zich rond het bestaande dragend raster, gemoduleerd op 8,10 m, dat het hele stadscentrum beheerst. Het project gebruikt een constructieve module van 1,35 m, een factor van het structureel raster, in harmonie met de nabije Aula Magna.

Het natuurlijk licht

Een systeem van heliostaten op het dak en hangende vaste spiegels langs de drie binnengevels van het gebouw, leidt het natuurlijk licht van het atrium en de “kloof” langs de scheidingsmuur, helemaal naar beneden.

De kwaliteit van het licht wordt verbeterd door gebruik van een beglazing met hoge lichttransmissie en een uitgebreide kleurenweergave, zonder selectieve lagen.

Op de buitengevels slagen verticale heliostatische zonbrekers van opengewerkt staal in de “onmogelijke opdracht” om de reflectie van directe zonnestralen te combineren met een zicht- en lichttransparantie.

De lichtheid

De optie van een lage inertie en de langetermijnvisie inzake de milieuafdruk van het gebouw, dwingen tot het incalculeren van de ontmanteling en leiden tot de keuze voor een lichte, demonteerbare constructie. 

De laterale vleugels met de leslokalen zijn in hout uitgevoerd.  De aanzienlijke hoogte (90 cm) van het vloer – plafond complex, verlicht de constructie en biedt de mogelijkheid om de ventilatie-uitrustingen in te werken.

De centrale vleugel (atrium en gangen) is gerealiseerd met heel dunne stalen elementen, die aan het dak zijn opgehangen. Omdat het “atrium” wordt beschouwd als een buitenruimte, hoeft het niet van de rest van het gebouw worden gescheiden door brandwerende wanden.

Het gebruik van staal met hoge weerstand vermindert de hoeveelheid materiaal in spectaculaire proporties en de dimensionering van de elementen op basis van een vijftiende van hun elasticiteitsgrens, maakt heel dunne secties zonder brandbescherming mogelijk.

Rond de opgehangen trappen en liftkoker bevinden zich de roestvrij stalen wanden van amper 2 mm dik, geperforeerd met een doorlaatpercentage van 60%, waaraan de treden en de bordessen van fijne stijve staalplaat zijn bevestigd. De gangen zijn ontworpen als hangende galerijen, bevestigd aan het dak met fijne hangers van roestvrij staal S2000, die raamkozijnen vormen.

De houten gevels

De buitengevels omvatten geïsoleerde pijlers van 30 cm breed rond raamopeningen van 105 cm breed. Elke verdieping is 15 cm uitkragend geplaatst ten opzichte van de onderliggende verdieping, om stagnatie van water of spatten onderaan de gevelvlakken te vermijden en om de zonbrekers en roosters voor luchtafname en -toevoer van de autonome luchtbehandelingseenheden te integreren.

De grijze tint van de gevelbekleding van massief onbehandeld inheems hout harmonieert met de gevels langs de place Raymond Lemaire.

De akoestiek

Ondanks de lichtheid van het bouwwerk, is het akoestiek comfort verzekerd, zowel inzake lucht- als contactgeluid, dankzij wanden met ontdubbeld houten frame, zwevende vloerbekledingen en akoestische schermen tegen plafonds en muren.

De energieprestatie en het comfort

Vermits de energiebehoefte voornamelijk elektrisch is en die wordt gecompenseerd door de eigen fotovoltaïsche productie, haalt het project de doelstelling “nul primaire energie”.

Het houten frame heeft een lage inertie, geschikt voor een snelle inschakeling van de verwarming. Door het vloer – plafond complex te wijzigen, is het mogelijk om de inertie tijdens het project te vergroten, ze te wijziging tijdens de levensduur van het gebouw, of ze zelfs aan te passen aan het seizoen door de opslag van warmte in het water.

De ventilatie, de verwarming en de koeling

Tijdens de korte stookperiode (december tot maart), worden de leslokalen autonoom geventileerd met in het plafondcomplex van het lokaal geplaatste geluidsarme kleine individuele dubbele flux ventilatie-eenheden met variabel debiet in functie van het CO₂-gehalte.

Buiten het verwarmingsseizoen en als de buitenomstandigheden het toelaten, worden de gebruikers aangespoord tot het gebruiken van een natuurlijke ventilatie door de ramen te openen, terwijl de mechanische extractie behouden blijft.

Voor beide auditoria op de gelijkvloerse verdieping die een groter luchtdebiet vergen, is een luchtbehandelingsgroep voorzien in de kelderverdieping.

De lokalen worden verwarmd met radiatoren, uitgerust met thermostatische kranen die op afstand kunnen worden geprogrammeerd om zo goed mogelijk te voldoen aan de variabele bezettingsgraad van de verschillende lokalen.

De netto koelbehoefte is beperkt dankzij de oriëntatie van de openingen en het beheer van de zonne-instraling. Een warmtepomp in de kelder is zo gedimensioneerd dat enkel de strikt noodzakelijke behoefte wordt gedekt, met het oog op het garanderen van het comfort van de gebruikers.

Beschrijvende nota van 2017-02-22; (01/639), in het Frans.

MAÎTRE D’OUVRAGE
Université Catholique de Louvain
Place de l’Université, 1, 1348 Louvain-la-Neuve,
représentée par la Cellule d’Etudes Immobilières et Urbaines (CEIU),
Place Louis Pasteur, 3, 1348 Louvain-la-Neuve

ÉQUIPE

Architecture
Conception et Direction:
Philippe SAMYN

Associé en charge:
Denis MÉLOTTE
Collaborateurs:
Karim AMMOR, Gabriel BALTARIU, Benedetto CALCAGNO, Mirela GANCHEVA, Vlad POPA, Sara SAGGIORATO, Juliette YARAMIS.

Techniques spéciales, PEB,
Coordination Sécurité Santé :
Philippe SAMYN and PARTNERS sprl, architects & engineers.
avec SGI INGENIEURS sa/nv (sous-traitant)
Avenue Edmond Van Nieuwenhuyse, 2
B-1160 Bruxelles
Tél : +32 2 734 31 50 Fax : +32 734 54 07
E-mail : info.bxl.be@sgigroupe.com
www.sgigroupe.com

Stabilité:
Philippe SAMYN and PARTNERS sprl, architects & engineers,
avec INGENIEURSBUREAU BEN VERBEECK and PARTNERS bvba (sous-traitant)
Herman Ullenslei, 9
B-2640 Mortsel
tél : +32 477 633 544
e-mail : ben@benverbeeck.eu

Acoustique:
A-TECH ACOUSTIC TECHNOLOGIES sa (sous-traitant)
Rue Montagne aux Anges, 26
B-1081 Bruxelles
tél : +32 2 344 85 85 e-mail : jpc@atech-acoustictechnologies.com
www.atech-acoustictechnologies.com

CHRONOLOGIE DU PROJET
Esquisse pour appel d’offre ouvert : février 2017.

DOCUMENTATION
Gestion documentation:
Philippe SAMYN and PARTNERS (André CHARON et Quentin OLBRECHTS)
Image de synthèse:
Philippe SAMYN and PARTNERS (Vlad POPA)

BUDGET
3.500.000 € hTVA