620 – WEDUWE CLICQUOT PONSARDIN “ONTWIKKELINGSPLAN 2015-2022”
Reims, Frankrijk 49 ° 14’15,62 “N, 4 ° 02’45,85” E
44.500 m² park; 73.514 m² ; 2014 ; (01/620).
• Landschap.
• Architectuur.
Veuve Clicquot Ponsardin (VCP) werd opgericht in 1772 (nog voor de Franse Revolutie!) en maakt deel uit van het Franse erfgoed.
Het grote champagnehuis heeft een internationale uitstraling en zijn wijn geniet wereldwijde populariteit, vooral in de Angelsaksische landen en steeds meer in de grote wereldsteden. VCP is dus een culturele ambassadeur van Frankrijk en weet bijgevolg uit te pakken met zijn troeven.
Zijn historische site staat in het centrum van de aandacht, zowel op cultureel als op industrieel vlak, en trekt bezoekers uit alle landen en culturen ter wereld aan. Het is diep verankerd in Reims, waarvan het een een van de mooiste attracties is. Zijn toeristische statuut leverde twee sterren op in de Groene Reisgids Michelen omwille van zijn kelders.
De industriële ontwikkeling van de site is daarom een uitzonderlijke kans om de rol van Veuve Clicquot te bevestigen, zowel in de wijnwereld als in Reims. Het is dus kwestie van de twee sterren te laten schitteren, zowel bovengronds als in de nieuwe gistkelder.
Naast de uitstraling is er de omzichtigheid die ten grondslag lag aan het industriële beheer van het instituut en die geleid heeft tot de stelselmatige ontwikkeling van het bedrijf. Bij die groei werd er aandacht besteed aan zowel het milieu als de groeiende kennis van NBIC (nano-, bio-, informatie- en cognitietechnologie), die de basis vormt van de derde industriële en maatschappelijke revolutie.
VCP staat bekend om zijn engagement en zijn beredeneerde wijnbouw. Vanuit milieuoverwegingen werd gekozen voor deze industriële ontwikkeling op een vrijwel koolstofvrije en energieneutrale manier te laten verlopen.
De ontwikkelingen op het gebied van NBIC leiden niet alleen tot meer inzicht in en kennis van de levende wereld (waaronder de oenologie), maar ook van onder andere de robotisering. Dat laatste vereist van iedereen een groot begrip en een constructieve dialoog met het maatschappelijke middenveld.
In de architectuur moet dus rekening worden gehouden met dergelijke kwesties. Als uithangbord moet die de genereuze, discrete en heldere en lichte karakter van de Veuve Clicquot-champagne overbrengen.
Het voorstel moet de identiteit en de uitstraling van VCP onderstrepen via zijn verankering op de historische site van Reims, door te focussen op zijn ontwikkelingsproject en zonder gebruik te maken van een externe locatie.
De milieu-impact
Bij elk industrieel investeringsproject moet rekening worden gehouden met de milieu-impact, dat tegenwoordig een essentiële rol speelt. Vooral de bebouwing van landbouwgronden is in Frankrijk tot een sterke maatschappelijke en politieke uitdaging uitgegroeid.
De bescherming van milieu en landschappen, de ecologische en energetische transitie en de valorisatie van landbouwgronden zijn even belangrijk geworden als economisch concurrentievermogen.
Vandaar het voorstel om VCP op zijn historische site te ontwikkelen en zo te vermijden dat landbouwgronden aan de rand van de stad verloren gingen.
Het onderzoek toont aan dat de uitbreiding van de activiteiten op de huidige site niet enkel fysisch mogelijk en wenselijk, maar ook performant is.
De exploitatie van de historische site
VCP beschikt over de sites “Crayères nord” (38.869 m²) en “Crayères sud” (43.025 m²), die aan weerszijden van de Rue Albert Thomas liggen.
De industriële activiteit ontwikkelde zich tot nu toe volledig op de eerste site, waardoor op de tweede nog een activiteit tot stand kan worden gebracht.
De historische en geklasseerde bakstenen gebouwen op de eerste site langs de Rue Albert Thomas, zijn gerestaureerd.
De gevels in architectonisch beton “witte steen van Reims” van de nieuwe gebouwen op de tweede site sluiten daar nauw bij aan.
Voor de rest is de historische site van Crayères nord, met inbegrip van de gebouwschil van de huidige gistkelder en de uitbreiding van de overtapruimte, volledig bereikbaar voor de groene ruimten (wilde wingerd op de verticale oppervlakken, wijngaarden op de grond).
De zuidelijke site is in het zuidoosten omgeven door een woonwijk, in het westen door de begraafplaats van de stad en in het noordoosten door een groene zone.
Dankzij de helling van 14 m tussen zijn hoogste punt in het noorden (hoogte 100) en zijn laagste punt (hoogte 86) kunnen nieuwe gebouwen (met een bovenste etage van 114) worden opgetrokken op de zuidwestelijke zijde van de Rue Albert Thomas, en dit in overeenstemming met de belangrijkste stedelijke perspectieven, onder andere die van de basiliek Saint-Rémi.
De omvang interfereert niet meer met die van de luchthaven en die op de bestemmingsplankaarten van Reims. Ook de stedenbouwkundige regels inzake bouwvrije zones worden gerespecteerd.
De site wordt geleidelijk aan omgevormd en ziet er na elke bouwfase afgewerkt uit, waardoor noch omwonenden noch bezoekers en personeel het gevoel hebben op een werf te wonen.
Aan de eindfase vertoont hij een nieuw landelijk karakter, overeenkomstig de stedenbouwkundige richtlijnen van de stad en, meer algemeen, de milieurichtlijnen, waardoor VCP de kans krijgt op internationale uitstraling.
De mobiliteit
De mobiliteitverbetert aanzienlijk dankzij de compactheid van de installaties. De stroom van zware en lichte voertuigen komt samen in het hart van de site, die rechtstreeks in contact staat met het wegennet en geen hinder vormt voor de onmiddellijke woonomgeving. De huidige binnenweg op de zuidoostelijke zijde van “Crayères nord” wordt zo openbaar gemaakt.
De verticale fabriek
Het voorstel heeft de vorm van een “verticale” fabriek (met vier niveaus), die duidelijk compacter is en minder grondoppervlakte inneemt dan de “horizontale” fabrieken, die sinds het einde van de Tweede Wereldoorlog de regel zijn.
De landbouwoppervlakte die daarmee uitgespaard werd, is aanzienljk: naast de beoogde 12 hectare voor een nieuwe inplanting aan de rand van de stad, kan 4,45 ha worden opnieuw worden benut voor de site op zich (bijvoorbeeld voor de wijngaard).
Het verticale transport
De verdeling van de werkoppervlakken over verschillende niveaus zorgt ervoor dat verticaal transport mogelijk wordt. De nieuwe technologieën voor intelligente synchronisatie maken vlotte ladingstromen mogelijk, waarvan het aandeel hoger ligt dan bij vrachtwagentransport naar een productie-eenhoud of externe opslagplaats.
“Passieve” airconditioning
De grote ondergrondse volumes zorgen voor gratis koeling van de werk- en opslagruimtes, waar de temperatuur laag moet blijven.
Het licht en de natuurlijke ventilatie
Alle werkruimtes, zelfs de ondergrondse volumes, genieten van natuurlijke verlichting en ventilatie dankzij grote Engelse koeren.
Het project
Het project op Crayères omvat:
- langs de Rue Albert Thomas, een gebouw
(langwerpig complex) van 300 m lang en 55,5 m breed over vier niveaus (niveaus 86, 93, 100, 107) overdekt door de parking; - lager gelegen, op de westelijke zijde van de site, de nieuwe gistkelder (niveau 86), waarvan het dak bedekt is met wijngaard.
De hoofdingang bevindt zich ten zuiden van het lengwerpige complex, rechts van de gistkelder en naast de liften naar de parking.
In “Crayères nord” bevinden zich enkel nog de huidige gistkelder, de overtapruimtes en de “historische” gebouwen waar geen industriële activiteiten meer plaatsvinden.
De rest van de site (bijna 8,2 ha) werd heringericht als wijngaard. Meer dan de helft van de site wordt ingenomen door groene ruimtes, er is 1,5 ha fotovoltaische dakbedekking over de parking, aangezien de daken en de overdekte ruimtes niet meer dan 2,25 ha innemen.
Op de site “sud” bevindt de nieuwe gistkelder zich zo op niveau 86 (het laagste), op hetzelfde niveau als, in het langwerpige complex, de eerste verdieping van de kelders, de bottelruimtes, de transferruimtes en de galerij die dit stuk met Crayères nord verbindt.
Niveau 93, dat ondergronds ligt, bevat de rest van de kelders, de laadruimte voor de lege flessen en de opslagruimte voor de lege kratten. Mocht de behoefte aan opslagruimte dalen als gevolg van de concentratie van de activiteiten op de site, dan kan de zone van de kelders makkelijk worden uitgebreid.
Op niveau 100 bevinden zich de verpakkingsruimten, de ruimtes voor de bewerkte wijnen en de verzendingsruimten. Het is omgeven door kantoren en de ruimten voor sociale activiteiten op de niveaus 100 en 103,50.
Niveau 107 is bestemd voor de massawijnen, de remuage, de rijping sur pointe en de ontgisting.
Tot slot werd op niveau 114 onder een fotovoltaïsche installatie de parking voorzien, die bereikbaar is via een tweerichtingsbrug langs het geklasseerde bosgebied ten westen van het langwerpige complex.
Onderzoek van de site wijst uit dat er sprake is van een tracé régulateur (geordende proporties), met originele en onverwachte krachtlijnen, die in samenhang met de baan van de zon en de overheersende winden een gunstige invloed uitoefent.
De woonwijken ten zuiden van de site ondervinden geen gevolgen van de overheersende winden, ze liggen niet in de schaduw van de nieuwe gebouwen en ze worden al evenmin gehinderd door het nieuwe verkeer ontstaan is.
De zondiagrammen, zowel voor de verlichting (lux) als voor de opname van zonne- en energie (kWh/m²/an), en de windroos, die speciaal voor de site werden gemaakt, illustreren dit.
For plans sections and elevations, please refer to the archives section of the site available from the “references” menu.