613 – ADMINISTRATIEF CENTRUM VAN ETTERBEEK

Jachthofsite, Etterbeek, Brussel, België
50°49’42.33″ N, 4°23’25.353″ E
20.000 m² bovengronds en 16.000 m² ondergronds; 2013-2014; (01/613).
Wedstrijd op uitnodiging.

Uitgevoerde diensten
  • Aanleg van de omgeving
  • Architectuur
  • Binneninrichtingen
  • Stabiliteitsstudie
  • Bijzondere techniekenstudie
  • Bouwfysica
  • Akoestiek
  • Projectbeheer
  • Kostenbeheer
  • Gezondheids- en veiligheidscoördinatie
Beschrijving

Stadsgevoel

Het project wil een “dorp” bouwen, een stadswijk die rond een centraal plein georganiseerd is, eerder dan een gesloten eiland uit één stuk. Dit plein geeft met zijn talrijke doorgangen uit op het bestaande (en toekomstige) stadsmilieu.  Deze doorgangen staan loodrecht op de openingen tussen de volumes op de natuurlijke voetgangerspaden van de wijk.  Het plein met ruime afmetingen (40 m breed, 30 tot 60 m diep) wordt een nieuwe bundelende en beschermde plek van een nieuwe stedelijke centraliteit. 

De vier hoofdfuncties, met name het Gemeentehuis, het Openbaar Centrum voor Maatschappelijk Welzijn (OCMW), de Politiedienst en de woningen, bevinden zich in vier verschillende volumes die rond het plein zijn gevestigd volgens de naburige stedelijke rooilijnen.  De kleuren van hun gevelbekleding zijn eveneens verschillend (Cortenstaal voor de hoogste toren, architectonisch wit beton en donkergrijze zink voor de 2 andere blokken) en zijn een uitdrukking van de verscheidenheid van de diensten die aan de burger aangeboden worden en van de integratiezorg in een gediversifieerde stadsomgeving. De gelijkaardigheid van de bouwvolumes geeft daarentegen het eenheids- en solidariteitskarakter van het geheel weer. Het woonvolume is duidelijk onderscheiden van de andere functies door een groene en rode bekleding van klimplanten (wilde wingerd).  De raadzaal troont boven het geheel uit als een lantaarn die naar de stad gericht is.

Op het gelijkvloers omgeeft een glazen binnengalerij die zich over twee verdiepingen uitstrekt het centrale plein en verbindt deze de verschillende volumes in een functioneel en samenhangend stedelijk geheel zoals pleinen die door galerijen omgeven worden. Via deze galerij kunnen alle overheidsdiensten van het Administratief centrum bereikt worden. In continuïteit met het centrale plein en de grote hal aan de noordingang van het witte blok is deze galerij een enorme onthaalruimte waar talrijke evenementen mogelijk zijn (tentoonstellingen, beurzen, lezingen,…) Het centrale plein is eveneens een unieke ingang op maat van de stad voor het Administratief centrum en kan aan talrijke tijdelijke evenementen (markten, brocante, straatoptredens, evenementen in een tent, enz.) onderdak bieden.

De onmiddellijke omgeving van het Administratief centrum wordt behandeld als een levend stedelijk continuüm.

De Jean Joly-square die verlengd wordt langs de Kazernenlaan tot aan de zuidingang, wordt een immens voorplein dat op het noorden en het noordwesten is gericht en toegang tot de nieuwe wijk biedt. Het is volop een stedelijke ruimte waar het stadsleven zich in relatie met de Kazernenlaan kan ontwikkelen.

De Stonesstraat en het Jachthofpark vormen een ander voorplein dat op het zuidwesten is gericht; hier bevinden zich de hoofdgevel van de woningen, hun ingangen, een restaurant met terras en een brede doorgang die tot het centrale plein toegang geeft. De transparantie tussen het plein en het park wordt gerealiseerd door deze brede open doorgang op twee verdiepingen en door de transparantie van het restaurant en van de functies die de doorgang omgeven. De plantengroei op het woongebouwvolume draagt bij tot het groene continuüm dat het park, het centrale plein en de Kazernenlaan verbindt.

Functionele rationaliteit en dynamiek – Duurzame en soepele uitrusting

Een regelmatig rooster van 1,35 m organiseert het plan van alle kantoor- en parkingzones. Het geeft eveneens ritme aan alle gevels. Deze modulariteit in plan en gevel biedt heel wat soepelheid aan de binneninrichting en de toewijzing van de oppervlakken.

De organisatie van de bouwlagen gebeurt op een heel compacte en rationele manier.

Sommige bouwlagen worden in duplex georganiseerd om de verticale relaties tussen de diensten te vergemakkelijken.

Loopbruggen tussen de volumes verbinden de verschillende entiteiten en bieden grote soepelheid in de verdeling van de functies volgens de huidige en toekomstige noden.

De verdeling in blokken van het Administratieve centrum zorgt voor bouwlagen van redelijke grootte waar het licht langs de vier zijden binnendringt. Op termijn zorgt dit eveneens voor een gemakkelijke vastgoedverdeling: bijvoorbeeld verkoop of verhuur van een deel van het Administratieve centrum of ook de reconstructie van een deel van het Centrum zonder de werking van de rest te verstoren (principe van het “Layer model”).

Boven een borstwering ter hoogte van het werkvlak, bestaat de gevel uit glas tot aan het plafond zodat de natuurlijke verlichting zo ver mogelijk in het hart van het gebouw kan doordringen. De glazen delen nemen 70 % van het geveloppervlak in, wat overeenkomt met een goed evenwicht tussen de natuurlijke verlichting, warmteverlies en zomerse oververhitting.

De reiniging van de glazen delen van binnenuit is heel gemakkelijk aangezien alle ramen open kunnen gaan.

Een buitenzonwering met lamellen beperkt de zonnewarmtebelasting in de zomerperiode waarbij het zicht op buiten mogelijk is.

Een wegneembare verhoogde vloer zorgt voor de doorvoer van de hygiënische luchtstroom en van alle andere speciale technieken (elektriciteit, data, bekabeling van de stores…).

Vloeren uit gewapend beton waarvan de onderzijde zichtbaar blijft, worden thermisch bevloeid om een zogenaamde “actieve vloer” te vormen. Akoestische baffles zorgen voor de nodige geluidsabsorptie.

Passieve doelstelling en NZEB

In naleving van de Europese EPBD-richtlijn met betrekking tot de energieprestatie van gebouwen, is het project ontworpen om niet alleen het “passief”-niveau maar ook het NZEB (Nearly Zero Energy Building – gebouw met bijna geen energieverbruik) te bereiken.

Om deze doelstelling te bereiken worden de volgende principes en uitrustingen toegepast: warmte-uitwisseling tussen de kantoren en de woningen van de wijk; eventueel gebruik van warmtekrachtkoppeling die tegelijk elektriciteit voor de kantoren en warmte voor de woningen produceert: gecentraliseerde warmte- en koudeproductie om de schaaleffect maximaal te kunnen benutten; geothermie; warmtepomp; bijkomende condensatieverwarmingsketel; warm/koudconvectoren ter ondersteuning van de actieve platen; gebruik van de inertie van het structuurbeton; fotovoltaïsche zonnepanelen die het warme sanitaire water van de woningen produceren; ventilatie met dubbele luchtstroom en warmtewisselaar met hoogrendement warmtewiel. 

De materialen

De keuze van de gevelmaterialen houdt rekening met hun stevigheid, het feit dat ze weinig onderhoud vereisen en dat ze duurzaam zijn in de tijd: Cortenstaal, zink en architectonisch fluorbeton.  

De lijsten en borstweringen zijn van hout: het hout wordt gekozen om te genieten van zijn bijzondere warmte die contrasteert met de minerale oppervlakken; het wordt beschermd door een thermische behandeling in de massa.

De binnenmaterialen worden gekozen na analyse van hun klassement in de Nederlandse NIBE en de Engelse “Green Guide to Specification” referentiesystemen.

 

Credits :

Architecture and Engineering:

Philippe SAMYN and PARTNERS All projects are designed by Philippe Samyn who also supervises every drawing

Structural Engineering:

Philippe SAMYN and PARTNERS with SETESCO (sister company (1986-2006) or INGENIEURSBUREAU MEIJER (sister company 2007-2015) if not mentioned

Services engineering:

Philippe SAMYN and PARTNERS with FTI (sister company since 1989) if not mentioned

Tekeningen :
Renders :

For plans sections and elevations, please refer to the archives section of the site available from the “references” menu.

613 - ADMINISTRATIEF CENTRUM VAN ETTERBEEKDEBBA