602-ALGEMEEN ZIEKENHUIS JAN PORTAELS

. Landschap en omgeving
. Architectuur
. Binnenhuisarchitectuur
. Bouwfysica
. Stabiliteit
. Speciale technieken

Een oud industrieel braakland maakt deel uit van een algemeen plan van stedelijke herkwalificatie. De site is gelegen ten zuidwesten van de stad Vilvoorde, aan de zuidzijde van de spoorweg en het station en het terrein loopt langs de noordwest kant van de Woluwelaan die bereikbaar is met de wagen.

Het plan voorziet een netwerk van nieuwe wegenissen en groene ruimtes die de hele site opdelen in ongelijke trapeziumvormige percelen bestemd voor zorggebouwen, omroepcentrum en verscheidene industriële takken.

De site van het ziekenhuis is dicht bij een spoorweg gelegen en wordt, haaks met deze, door een toekomstige tramlijn  bediend. De topografie drukt zich uit door een lage zone met natuurlijke grond en een verhoogde zone van 5 meter bestaande uit vervuilde industriële grond.

Deze situatie stimuleert tot nadenken over een groot park die een verbinding legt met het bestaande groene netwerk van de stad (in het bijzonder het Hanssenpark aan de andere kant van de sporen) waarin een monoliet ziekenhuis op pilotis op schaal van de toekomstige gebouwen kan ingeplant worden. Ziekenhuis en natuur doordringen elkaar zodat ze een aangename ‘zorgomgeving’. (healing environment) creëren.

Het nieuwe park, open en uitnodigend, verdeelt alle voetgangersstromen over het nieuwe gebied en linkt ze aan het station.

Een grote ontvangstzone strekt zich uit onder het gebouw, als onderdeel van het park, en verenigt verschillende toegangen, namelijk die van het station in het noorden, de tramstop in het zuidwesten en de toegang met de wagen in het zuiden.

De entree, met hoge plafondhoogte, omvat:

– een bovenbouw in stervorm die zorgt voor een maximale lichtinval in elke kamer als ook in de dienstruimten en heeft een geconcentreerde circulatie in het midden, rondom een centrale patio.

– een onderbouw, verdeeld over twee niveaus, zonder de vervuilde grond te raken, is voorzien voor de logistiek en de spoedgevallen.

De ontvangstbalies, ontmoetingszone, cafetaria en winkels zijn hier vrij verdeeld tussen drie verticale liftschachten die zich op gelijke afstand van elkaar bevinden.

De zeven grote openingen in het bouwvolume verspreiden overal natuurlijk licht en ventilatie. De ster omvat zes patio’s die tot aan de kelderverdiepingen reiken, terwijl de centrale patio een mooie tuin biedt op het onthaalniveau.

Een verharde weg stijgt met een zachte helling vertrekkende vanuit de laan aan het zuiden van het park, tussen beboste heuvels gecreëerd met de aarde van de uitgegraven grond van de kelderverdiepingen. De weg mondt uit in de bezoekersparking rondom de entree onder de periferieke ring en er worden overdekte ruimtes gecreëerd door de takken van de ster. De overdekte ruimtes in het noorden en het zuiden vormen de hoofdingangen, de andere plekken bieden overdekte terrassen aan als verlengde van de entree. De beglaasde gesprekslokalen, gebruiksklaar voor velerlei functies, zijn gelegen aan de centrale patio.

Dankzij het cirkelvormige volume heeft het ziekenhuis noch een voorgevel noch een achtergevel. Alle aanzichten zijn even uitnodigend. De technische en logistieke ruimtes, zonder enige uitzondering, zijn geïntegreerd in het bouwvolume. In dezelfde gedachte, worden de horizontale banden bestaande uit eikenhouten raamkozijnen met helder driedubbel glas verstrekt door de, evenals horizontale, roosters van de zonnewering.

De gevel van de kelderverdiepingen is volledig begroeid en is op twee plaatsen onderbroken. Een grote opening op het niveau -2, iets onder het straatniveau gelegen, leidt tot de dienst spoedgevallen en een grote personeelsparking, volgens geeft de tweede maar meer discrete opening, op het niveau -1, toegang tot de manoeuvrezone voor het zware vrachtvervoer, gedimensioneerd voor vrachtwagens van 40 ton, met toegang tot alle laadkades. Deze manoeuvrezone zit volledig in het bouwvolume ingewerkt. Het is natuurlijk verlicht en verlucht dankzij een van de zes patio’s die reiken tot aan deze verdieping.

Ten laatste loopt er rond om rond het bouwvolume een brede voetgangerslaan die ook bereikbaar is in geval van brand door de brandweer.

Het gebouw is zo ontworpen dat het uiterst gemakkelijk modificeerbaar en uitbreidbaar is:

– modifieerbaar naar behoeve van de evolutie van de zorgsector of volledig of gedeeltelijk naar andere functies (burelen, hotel, opleidingscentra, appartementen,…);

– uitbreidbaar langs drie van de zes takken van de ster die leiden naar de aanpalende terreinen voorzien voor zorggerelateerde functies, door het toevoegen van een verdieping of door het uitbreiden van het cirkelvormige onthaalniveau op het gelijkvloers.

Deze keuze is vooral bepalend voor de vormgeving van het gebouw:

– alle ruimtes in het gebouw hebben een beperkte diepte, en zijn natuurlijk verlicht en verlucht;

– deze ruimtes worden bediend door de verticale liftkokers en de technische schachten die regelmatig zijn verspreid;

– de vloeren, hoofdzakelijk gedragen door de gevel voor het minimaliseren van het aantal interne kolommen, bestaan uit vlakke platen met ingewerkte balken, zonder te hinderen voor de huidige en de toekomstige leidingen;

– de structuur is vrij uitbreidbaar en dus zonder enige uitzetvoegen;

– de flexibiliteit van de binnenmuren wordt verzekerd door een regelmatig en repeterend ritme en gelijklopend met de structuur van de gevel en de raamverdeling;

– de straalsgewijze en concentrische organisatie rond drie liftkokers verminderen de loopafstanden en verzekeren een strikte scheiding van de patiënten -, bezoekers -, en logistieke stromen.

Het eerste niveau is opgebouwd uit een cirkelvormige band verbonden door 6 radialen die leiden naar een binnen cirkel rond de centrale patio. In de huidige configuratie, houdt dit niveau voornamelijk de zware ziekenhuisfuncties in (“hot floor”): operatiekwartier, intensieve zorgen, verloskwartier, chirurgisch en medisch dagziekenhuis, centrale sterilisatie, laboratoria en medische beeldvorming.

Op het tweede niveau, evenals het eerste niveau van de stervorm, huist de polikliniek, dialyse, administratie en directie, personeelsrestaurant, conferentiezaal en het studentenverblijf. Hier bevinden zich, op de cirkelvormige band en tussen de takken van de ster, de luchtgroepen die het eerste niveau bedienen alsook betreedbare dakterrassen.

Op de derde en vierde niveau vinden de verpleegeenheden hun plaats rondom de verpleegposten, die rondom de centrale patio geplaatst zijn. Deze compositie is perfect voor de controle van de logistieke functies. Ook biedt de verpleegpost tezelfdertijd een direct zicht naar alle deuren van de kamers alsook verwelkomt het onmiddelijk de bezoekers als ze uit de bezoekersliften stappen.

De kamers zijn zo georganiseerd dat het ziekenbed zich altijd aan dezelfde kant van de kamer bevindt, dit heeft als voordeel dat er een goede oriëntatie is en daarnaast het werk van het verplegend personeel bevordert. De kamers genieten allen van een zicht op het landschap zonder enige inkijk.

Document E41_01/602 -Nl Editie 2013-04-03-