681 – UMONS

• Architectuur
• Erfgoedanalyse
• Energetische en duurzame concepten van hoge kwaliteit (met EQUANS en ECORCE)
• Kostenbeheer
• Stabiliteitsstudie (met SWECO, voor het uitvoeringsgedeelte)
• Speciale techniekenstudie (met EQUANS)
• Akoestische concepten (met A-Tech)
• Tuinbouw (met Herbert Meunier)
• Toegankelijkheid voor mindervalide personen (met Plain-Pied)
• Brandveiligheid (met Fire Safety Consulting)
• Studie van natuurlijke en kunstmatige verlichting (met Ledea Light)

OPMERKELIJK GEBOUW VOOR ZIJN TIJD

Professoren René Jacquemin en Marcel Save, bijgestaan door het ontwerpbureau van de faculteit en met esthetisch advies van architect René Panis (1910-1987) uit Montpellier, kwamen met een visueel discreet project.
De energieprestaties van het gebouw lijken vandaag de dag misschien ontoereikend, maar veel van de kenmerken zijn perfect in lijn met wat vandaag de dag van een nieuw gebouw verwacht mag worden.
Het is bijvoorbeeld rigoureus geordend op een 1,2 m orthogonaal raster. De verdiepingen zijn ondiep (15,6 m en 9,6 m van kolom tot kolom) en bevatten kamers van 6 m diep. Ze worden bediend door gangen die toegankelijk zijn voor personen met beperkte mobiliteit.
De verdiepingshoogte van 4,45 m biedt een comfortabele vrije hoogte in de kamers en zorgt voor een optimale ventilatie en natuurlijke verlichting.
Een hangende technische vloer van gewapend beton bedekt de kamers en gangen, met een vrije hoogte van 50 cm in de eerste en 1,8 m in de tweede.

Het structurele systeem bestaat uit dragende kolommen en gevelkolommen, windverbandmuren en lichtgewicht platen op balken, met een maximale overspanningen van respectievelijk 3,6 m en 6 m. Het is een voorbeeld van economie afgeleid van structurele morfologie.

ENERGIEVERBRUIK

Het huidige primaire energieverbruik van het gebouw (gestandaardiseerd en gemiddeld) is 363 kWhEP/m².jaar, waarvan 71 % gas en 29 % elektriciteit.
Het doel van het project, zoals uiteengezet in de aanbesteding, is duidelijk: de werkzaamheden moeten een primaire energiebesparing van minstens 30 % opleveren.

De voorgestelde energiebesparingen hebben zowel betrekking op de bouw (opgenomen energie) als op de exploitatie (primaire energie).

Grijze energie wordt tot een strikt minimum beperkt door, onder andere:
• Het maximaliseren van het behoud en hergebruik van bestaande constructie-elementen (met name stalen frames) en het beperken van de sloop tot het strikt noodzakelijke;
• Behoud van de bestaande binnenzonwering;
• Installeren van nieuwe aluminium kozijnen, geanodiseerd (20 µm) in plaats van gelakt;

en primaire energie, door :
• Maximale isolatie om warmteverlies tijdens het stookseizoen te beperken;
• Kwaliteit van de binnenlucht, verzekerd door een energie-efficiënt ventilatiesysteem;
• Een nieuw verlichtingssysteem dat maximaal gebruik maakt van natuurlijk licht en rekening houdt met de daadwerkelijke aanwezigheid van gebruikers in het gebouw;
• Bescherming tegen de zon in de zomer, voornamelijk door de aanplanting van hoge bomen langs alle glazen gevels.

In de meest uitgebreide versie zal het energierenovatieproject van het gebouw een reductie van 55 % bereiken van de primaire energie die momenteel wordt verbruikt (41 % als rekening wordt gehouden met de compensatieventilatie voor de zuurkasten), en een reductie van 38 % voor de vaste onderdeel van het contract.

EEN SCHIL MET HOGE PRESTATIES

De gevels bestaan uit 20 x 20 cm kolommen van gewapend beton in een modulair raster van 1,20 m en van terugliggende borstweringen uit gewapend beton. Zonder sloop kan deze gevel eenvoudig worden afgewerkt met een isolerende mantel bedekt met een dunne pleisterlaag (ETICS).

Er zijn nieuwe borstweringen aangebracht aan de zuidwestgevel, die er geen heeft. Ze zijn uitgerust met geïntegreerde verticale verankeringsrails om de 2,4 m die plaats bieden aan 390 m² fotovoltaïsche panelen.

De bewegende delen van het stalen buitenschrijnwerk worden zorgvuldig gedemonteerd en van asbest ontdaan, waarbij het frame op zijn plaats blijft om het beton niet te verzwakken. Nieuw schrijnwerk met hoge prestaties uit aluminium maakt de nieuwe isolerende schil compleet. Om warmteverlies tot een minimum te beperken en toch voldoende natuurlijk licht te garanderen, is elk tweede raam opnieuw dichtgemaakt.

De dakisolatie en waterdichting zijn vernieuwd. Er worden nieuwe houten dakopstanden geïnstalleerd. Deze ondersteunen nieuwe vangrails met zelfballast, zodat onderhoudswerkzaamheden op het dak in alle veiligheid kunnen worden uitgevoerd, in overeenstemming met de codex over het welzijn op het werk.

BRANDVEILIGHEID

De gebouwen dateren van voor 1970 en de “basisnormen” zijn hierop niet van toepassing. Er wordt echter wel rekening mee gehouden als praktijkcode.
Er zijn bijvoorbeeld nieuwe buitentrappen van weervast staal geplaatst aan het einde van de vleugels waaruit het complex bestaat, zodat er twee uitgangen zijn aan de tegenovergestelde uiteinden van elk compartiment.
De oorspronkelijke trappen zijn in overeenstemming gebracht door brandwerende scheidingswanden die doorlopen tot in de technische kelder en door nieuwe toegangssassen te maken.
De technische kokers zijn allemaal horizontaal afgesloten op elk niveau.

DNSH : DO NO SIGNIFICANT HARM
Bewustwording van de toestand van de planeet en van onze beschaving heeft geleid tot de ontwikkeling van het DNSH-principe (Do No Significant Harm), dat voor ons is vastgelegd in de Europese verordeningen EU 2020/852 inzake duurzame beleggingen en EU 2021/241 tot instelling van de herstel- en veerkrachtfaciliteit, en waarvan de beoordelingsmethodologie is gespecificeerd in Europees technisch richtwijzer 2022/C 214/01.
In deze context wordt deelname aan de beperking van klimaatverandering bereikt door verschillende middelen: de aanzienlijke energiebesparingen die mogelijk worden gemaakt door de uitzonderlijke morfologie van het bestaande gebouw, het maximale gebruik van hernieuwbare energie dankzij een fotovoltaïsch systeem met meer dan 350 panelen en een geïnstalleerd vermogen van meer dan 140 kWp, het gebruik van koolstofarme materialen zoals CEM III/C cement, en het verminderen van de glasmuren om oververhitting te voorkomen.

ONTWORPEN OM TE EVOLUEREN

Het project maakt ook het herstel van biodiversiteit en ecosystemen op een later tijdstip mogelijk, met name door de aanplant van 56 haagbeuken om 134 ton CO2 per jaar op te slaan en wilde wingerd op de gevels van de gebouwen.
De parkeerterreinen kunnen ook worden heringericht en de waterplas kan ook worden gebruikt als biotoop, met karpers en waterlelies.

Tot slot houdt het project in dat het hele complex in overeenstemming wordt gebracht met de akoestische normen en dat de verlichting volledig wordt vernieuwd om de primaire energiebesparingen te vergroten.

Design and Build opdracht met Wust n.v.