659 – THE RING OF TRUST, HET NIEUWE POLITIEKANTOOR IN MOESKROEN

• Stedenbouw
• Architectuur
• Binneninrichting
• Buitenaanleg en landschapsstudie
• Stabiliteitsstudie (met SETESCO)
• Speciale techniekenstudie (met FTI)
• Bouwfysica en energieconcepten (met FTI)
• EPB (met BROUAE)
• Akoestische studie (met A-TECH)
• Toegankelijkheid
• Brandveiligheid
• Inbraakdetectiesystemen (met Robrechts & Thienpont)

De constructieve opzet van het politiekantoor is het resultaat van de studie van de Genius Loci (de geest van de plek), die wordt vergeleken met de wensen en de definitie van de behoeften van de opdrachtgever.

1. GENIUS LOCI

Het terrein is bijzonder open, begrensd door aangename compacte gebouwen en aan de zuidwestelijke kant door een prachtig boserfgoed.

Het grondplan vormt een vierkant met een zijde van ongeveer 90 m, aan de zuidoostzijde uitlopend op een rechthoek van 30 m x 90 m voor toekomstige woningen. Het geheel vormt dus ongeveer een ¾-rechthoek, (diagonaal 5), (figuur 1).

Het doel is om het gebouw “centraal” en op een “prominente” manier op te richten, waarbij de geplande woningen in de Voetbrugstraat, ten zuiden van het terrein, bijzondere aandacht vereisen. Het is immers belangrijk om deze, naast de tuinen en terrassen op het zuiden (te verkiezen), een zo groot mogelijke visuele ruimte te kunnen bieden met een aangenaam uitzicht op de gevel van het politiekantoor ten noorden daarvan. Dit mag dus hen geen achtergevel met uitzicht op de woningen voorstellen, en nog minder een parkeerterrein.

De oriëntatie van het terrein ten opzichte van de hoofdassen (en dus ten opzichte van het traject van de zon en de heersende wind) en het bijna vierkante grondplan zijn in dit opzicht bijzonder interessant: de Katoenspinnerijstraat en Voetbrugstraat liggen ook volgens de driehoek 3/4/5 ten opzichte van de oost/west- of noord/zuidoriëntatie, wat de grootste denkvrijheid biedt.

De noordelijke hoek van het “vierkant” (op de kruising van de Kasteellaan en de Katoenspinnerijstraat) is dus het ankerpunt van de noord/zuidas van het terrein en vormt het natuurlijke toegangspunt. Omdat de positie met tegenlicht niet echt aangenaam is, moet met ronde hoeken soepel op de baan van de zon worden ingespeeld.

De uitbreiding van het tracé van de gebouwen ten zuiden van de Groene Brugstraat bepaalt de noordzijde van het gebouw om de schaduwen op de aanpalende gebouwen (die door een afgeronde vorm worden afgezwakt) tot een minimum te beperken en een park aan te leggen dat grotendeels met bomen beplant is en het gebouw aan alle zijden omringt.

De helling van het terrein van west naar oost, een verdieping hoog, en de nieuwe verbindingsweg naar het westen maken het ook mogelijk om de verkeersstromen van en naar een centrale binnenplaats voor het politiekantoor te organiseren door een toegang te voorzien tot een “hoge” benedenverdieping via deze nieuwe verbindingsweg en tot een “lage” benedenverdieping langs de Kasteellaan, die beide verbonden zijn door de helling van het terrein, via de binnenplaats.

Dit vergemakkelijkt ook de toegang voor bezoekers en het parkeren ten noorden van het terrein, op de hoek van de Kasteellaan en de Katoenspinnerijstraat, op de “lage” benedenverdieping.

Deze helling maakt het uiteindelijk mogelijk om het gebouw op natuurlijke wijze te beschermen tegen pogingen tot agressie door het met het park met hoogstammige bomen te omringen.

Deze verhoging brengt niet alleen de lage benedenverdieping boven het veronderstelde maximale grondwaterpeil (40,96), maar zorgt ook voor een evenwicht tussen uitgegraven en aangevoerde grond, zodat geen grond moet worden aan- of weggevoerd.

2. HET GEBOUW

2.1. Symbool

Een politiekantoor moet zowel “eminent” als “aangenaam” zijn, wat elkaar niet uitsluit. Het Oud-Griekse Policea verwijst naar de goede orde en organisatie van de stad.

Het gaat er hier om midden in een onopvallend huizenblok een gebouw te ontwerpen dat de wijk extra cachet geeft, ook al is een groot parkeerterrein nodig: The RING of TRUST, de ring van vertrouwen of POLIS GARDEN.

De eerste stap is dus een gastvrije omgeving ontwerpen, met bomen in plaats van auto’s, zonnig en tochtvrij.

Vervolgens moet in deze omgeving een politiekantoor worden ingeplant als een herkenningspunt in de stad.

Afgezien van de redenen van toegankelijkheid, veiligheid, efficiëntie en spaarzaam gebruik van middelen leent de cirkel zich hier op natuurlijke wijze toe, waarbij het gebouw de functie heeft van:

– een draaischijf in de stad die het landschap op de hoek van twee straten structuur verleent,

– lichtbaken in de stad, die ook ‘s nachts over de veiligheid van de burgers waakt.

De cirkel geeft ook uiting aan de vele diverse en complexe interventies en het belang van de efficiëntie van de bijbehorende stromen.

2.2. Leefbaarheid

De behoefte aan natuurlijk licht en verluchting, de grote verscheidenheid aan kleine ruimten en de noodzaak om hun indeling in de toekomst gemakkelijk te kunnen aanpassen, evenals de efficiëntie van de verhouding tussen netto- en bruto oppervlakten, leiden ertoe dat de binnenbreedte van het gebouw beperkt blijft tot 12,6 m, of 14 modules van 90 cm, en een totale diepte van 13,4 m met een 40 cm dikke mantel.

Door de helling van het terrein en om veiligheidsredenen worden twee beneden­verdiepingen voorzien.

2.3. Algemene organisatie

Het programma is georganiseerd rond functionaliteit, veiligheid en toegankelijkheid (figuur 2).

Om het gebouw harmonieus in de stad te integreren en de nodige functionaliteit en flexibiliteit te verschaffen wordt de hoogte beperkt tot G+3 (de benedenverdieping + drie verdiepingen).

Analyse van de oppervlakten van de lokalen, hun onderling verband en hun beveiligingsniveau wijst duidelijk op de logica van hun ligging:

– op de benedenverdieping het onthaal, het cellencomplex en de logistiek (verdeeld over een lage benedenverdieping (ook met parkeergelegenheid) en een hoge benedenverdieping om de helling van het terrein te benutten) (niveaus 40.96 en 44.20);

– op de eerste verdieping de recherchedienst, de interventiedienst met operationeel centrum, evenals de kleedkamers en de dienst voor geneeskundige verzorging (niveau 48.70);

– op de tussenverdieping, tussen de benedenverdieping en de eerste verdieping, boven de hoge ruimte voor voertuigen, de andere hoge lokalen (de opleidingsruimte, in combinatie met de sport-vergaderruimte, die gecombineerd kan worden tot één grote ruimte) (niveau 46.40);

– op de tweede verdieping de korpscommandant met de operationele directie en de directie beheer en middelen (met de aangrenzende informaticaruimte), alsmede de plaatselijke dienstverlening en de “mess” (niveau 52.30).

Kleedkamers op de eerste verdieping, mess op de tweede verdieping, bevinden zich dus halfhoog naast de opleidings- en sportlokalen.

Voor de geplande functies op de benedenverdieping en de eerste verdieping is een vergelijkbare oppervlakte vereist, terwijl voor de tweede verdieping minder oppervlakte nodig is, zodat terrassen tot de mogelijkheden behoren.

De lokalen liggen rond een publieke ingang en drie mogelijke ingangen voor het personeel en vier kernen voor verticale circulatie, elk met een trap en een glazen lift (kernen I, II, III, IV); (figuur 3):

– Kern I in het noorden, (de hoofdkern en de enige die om veiligheidsredenen toegang verschaft tot de lage benedenverdieping), biedt toegang tot de publieke ingang en onthaal op de lage benedenverdieping en de hoge benedenverdieping, de interventiepool en de dienst voor geneeskundige verzorging op de 1^ste verdieping, en de korpscommandant rond de pools “operaties” en “beheer en middelen” op de 2^de verdieping.

Ze is op de benedenverdieping gesplitst voor het publiek, met het “politie”-gedeelte in directe verbinding met de binnenplaats voor de interventievoertuigen en met de personeelsparking. Op de lage benedenverdieping zijn er de eerste twee ingangen voor het personeel: de eerste via de parkeerplaats, de tweede via de bezoekersingang door de plantonsluis.

– Kern II bij de westelijke berijdbare ingang, leidt naar de logistiek op de hoge benedenverdieping, de pool “recherche” op de eerste verdieping en de pools “operaties en plaatselijke dienstverlening” op de tweede verdieping; ze krijgt een mogelijke derde ingang voor het personeel.

– De kernen III en IV in het oosten geven toegang tot de hoge benedenverdieping, de eerste verdieping en de tussenverdieping, kern III loopt door tot de tweede verdieping voor toegang tot de pool “beheer en middelen”.

Deze overzichtelijke organisatie stimuleert ons ook om na te denken over een cirkelvormig plan waarin we ons gemakkelijk kunnen oriënteren dankzij de grotendeels beglaasde kernen op regelmatige afstanden in het circulaire verkeer, soms centraal en soms aan de binnenplaatsgevel (naar het oosten).

 2.4. Toegankelijkheid van parkeerplaatsen

De grote parkeerplaatsen voor “personeel” en “politie” moeten aan veel eisen voldoen. Zo moeten ze worden beveiligd en gecontroleerd: gemakkelijk toegankelijk en functioneel, maar ook aangenaam en niet visueel “vervuilend” voor het milieu. Buiten het zicht van het publiek moeten ze harmonieus en gebruiksvriendelijk worden ingeplant.

De ronde vorm van de binnenplaats maakt het mogelijk om de gehele “politie”-parking op de binnenplaats in te richten, en de parkeerplaatsen voor het “personeel” op de “lage” benedenverdieping. De bezoekersparkeer­plaats komt ten noorden van het gebouw.

3. STRUCTUUR, GEVEL EN MATERIALEN

De structuur van de gevels, de vloeren en het dak (dragend van gevel tot gevel zonder tussenzuilen) is gemaakt van CEM IIIC-beton en hout (en stalen zuilen gevuld met zand op de lage benedenverdieping en de 2^de verdieping).

De totale bruto hoogte van de vloercomplexen (REI 60) bedraagt 90 cm voor een vloer-plafondhoogte van 2,34 m (oplopend tot 2,50 m in de onthaalruimten), voor de lage benedenverdieping, 3,6 m voor de hoge benedenverdieping en 2,7 m voor de twee verdiepingen en dus een vloer-vloerhoogte van respectievelijk 3,24 m, 4,5 m en twee maal 3,6 m (niveau 40,96, 44,20, 48,70 en 52,30). De vloer-plafondhoogte neemt toe tot 4,54 m voor de lage benedenverdieping onder de lokalen van de tussenverdieping en tot 5 m voor deze lokalen; dus een vloer-vloerhoogte van respectievelijk 5,44 m en 5,90 m.

De vloer van de lage benedenverdieping ligt nooit meer dan 1 meter onder het natuurlijke niveau van het terrein, zowel om altijd boven het grondwaterpeil te blijven als om een evenwicht te krijgen tussen uitgegraven en aangevoerde grond.

Op de lage benedenverdieping (ondergronds gedeelte) is de houten structuur op een afstand van een muur tegen met geotextiel verstevigde grond geplaatst.

De ruimte tussen de gevel en de muur tegen grond is afgedekt met een rooster dat lucht en licht in de parkeergarage binnenlaat.

De gevels zijn verdeeld in 176 identieke elementen. De binnengevelmodule, op de binnenplaats en op de as van de zuilen, is 1,7939 m (afgerond op 1,80m) en de buitengevelmodule, 2,7315 m (afgerond op 2,7m). Dit verwijst naar de getaltheorie (θ³ = θ + 1) en naar de driehoek van Pythagoras.

De totale breedte van de ring (13,40 m) is onderverdeeld in 40 cm (gevel) + 540 cm (lokaal) + 10 cm (scheidingswand) + 160 cm (doorgang) + 10 cm (scheidingswand) + 540 cm (lokaal) + 40 cm (gevel).

De buitenramen zijn geplaatst met een hartafstand van 180 cm (raam: 105 cm; penant: 75 cm) aan de binnenomtrek en met een 135 cm hartafstand (raam: 105; penant: 30cm) aan de buitenomtrek. Hun hoogte is respectievelijk 2,34 m, 3,6 m en 2,7 m op de lage benedenverdieping, de hoge benedenverdieping en de hogere verdiepingen. Ze neemt toe tot 4,54 m op de lage benedenverdieping onder de tussenverdieping en tot 5 m op de tussenverdieping.

Ze omvatten dubbele openslaande ramen van 2 x 52,5 cm breed en 2,1 m hoog, met daarboven een 105 cm breed glazen bovenraam (ook voor natuurlijke verluchting).

Ook boven de volle gevelpanelen bevinden zich glazen bovenramen.

De volle delen van de buitengevel zijn gemaakt van Magnelis-staalplaat en geretificeerd hout (deze hittebehandeling bij hoge temperatuur maakt het hout veel beter bestand tegen aantasting door schimmel en weersomstandigheden en verbetert de maatvastheid). De glazen delen zijn van extra helder glas voorzien.

Aan dunne staalkabels (Ø 10mm in S1200 staalsoort) hangt om de 90 cm een Magnelis® gegalvaniseerd stalen rooster op elk niveau langs de gevels. Het is bedoeld om houten gevels tegen regen en aantasting te beschermen en om het onderhoud te vergemakkelijken, en dient tevens als evacuatieweg.

Een transparante sluier van fijne staalkabels bedekt het omhulsel tussen deze roosters, dient als leuning en bescherming tegen inbraak en vandalisme en maakt het tevens mogelijk de ramen te openen, die zo een hoogte van vloer tot plafond kunnen hebben.

In tegenstelling tot een langwerpige rechthoekige vorm worden uitzettingsvoegen vermeden door de ronde vorm. Het windverband wordt verzekerd door de structuur van de gevel aan de binnenplaats (versteviging tussen de zuilen op de lage benedenverdieping).

De buitenvloeren zijn gemaakt van CEM IIIC-cement of porfierkeien en asfalt voor de overdekte parkeergarage.

De vloeren op tegeldragers hebben een soepele bekleding en bedekken de technische ruimte.

4. FLEXIBILITEIT VAN DE INRICHTING

De ronde vorm van het gebouw maakt een volledig flexibele plaatsing van de langs- en dwarswanden mogelijk, waarbij die laatste uitlopen op een raamstijl of op een vol deel tussen twee raamstijlen. Zo kan de oppervlakte van het programma voor elk lokaal zeer nauwkeurig en tot op de cm² worden bepaald.

Ook worden de oppervlakten voor het verkeer geoptimaliseerd, zodat de bruto/netto-verhouding tot het strikte minimum wordt beperkt.

De evacuatiewegen buiten langs de gevels vergroten deze flexibiliteit nog meer door doodlopende wegen te vermijden. Het ontbreken van zuilen op de platforms maakt het geheel nog flexibeler.

Alle tussenwanden zijn gemaakt met hetzelfde element van 90 cm breed, 3,6 m hoog op de hoge benedenverdieping en 2,70 m hoog op de 1^ste en 2^de verdieping. Dit element is bijna altijd beglaasd boven een hoogte van 2,1 m (1,5 m beglaasd bovenraam op de bovenste benedenverdieping en 0,6 m op de 1ste en 2^de verdieping) en soms beglaasd of vol op een hoogte van 2,1 m, afhankelijk van de locatie en het nut.

Ze zijn mechanisch bevestigd, op een gemakkelijk verwijderbare manier, op houten latten die op de dubbelzijdige vloer en het plafond zijn gelijmd, waardoor ze gemakkelijk kunnen worden verplaatst.

5. SPECIALE TECHNIEKEN

Het gebouw is sterk geïsoleerd, beschermd door buitenjaloezieën, met een minimale thermische inertie (om in de winter alleen de lucht en niet het materiaal te verwarmen) en een natuurlijke verluchting die ook in de zomer voor comfort zorgt: dit voorkomt ook hygiëneproblemen door mechanische ventilatiesystemen.

22 binnen- en 22 buitenschoorstenen zorgen voor natuurlijke verluchting.

Ze hangen aan de rand van de dakbalken.

De verseluchtinlaten voeden de statische convectoren aan de onderkant van het raam.

De volgende waarden worden in acht genomen: U‑waarde ≤ 1 voor de ramen, K ≤ 35 + bouwknopen, Ew ≤ 45 (90/45).

Om hoge thermische isolatiewaarden te verkrijgen wordt de dikte van de gevels bepaald op 40 cm.

In het project is het gebruik van alternatieve energiebronnen voorzien: energiepalen (die ook als fundering dienen) in combinatie met een warmtepomp en zonnepanelen op het dak.

De geothermische installatie is ontworpen om 25 tot 30 % van de totale verwarmingscapaciteit van het gebouw te dekken. Twee gascondensatieketels maken de installatie compleet.

De zonnepanelen die het dak bedekken, zijn licht hellend geplaatst om het stof goed af te spoelen. Rekening houdend met een vermogen van 300 kWp en een rendement van 85% (bijna horizontale panelen), produceert de gehele installatie ongeveer 204.000 kWh/jaar, wat het mogelijk maakt om bijna de volledige primaire energiebehoefte van de installaties van het gebouw te dekken.

6. GELUIDSISOLATIE

 Om een goede geluidsisolatie in de lichte structuur te garanderen worden op de vloer 3 Rigidur-platen (Gyproc) op de houten balken aangebracht met rubbernoppen van 10 cm x 1 cm x 4 cm. Tussen de balken wordt een 10 cm dikke geluidsisolatie van glaswol van 25 kg/m³ aangebracht. Het resultaat is een luchtgeluidsisolatie tussen lokalen van 56 dB en een goede absorptie van contactgeluiden.

Aan de gevel wordt een geluidsisolatie van steenwol van 130 kg/m³ tussen een binnen-ESB en een buiten-ESB geplaatst. Dit zorgt voor een geluidsisolatie D_Atr van 45 dB voor de volle delen en 35 dB voor de beglaasde delen, uitgerust met en dubbele beglazing, wat ruimschoots voldoende is gezien het verkeer op de omliggende wegen.