96
EUROPA
2013.08.30
Zo heeft het atrium, als architecturaal thema, de rol van een beslissende ruimte; het
verzekert of vernietigt de relatie van het gebouw met zijn omgeving, het regelt of ver-
biedt een continuïteit van het oog en de sfeer; indien het geen opgesloten gevoel
veroorzaakt, dan geeft het zich met volle overgave, dan betekent het vrijheid en biedt
het een open ruimte binnen in het gebouw. In het geval van Europa, en afhankelijk van
eventuele beperkingen van verkeer als gevolg van veiligheidsmaatregelen die tijdens
ontmoetingen van regeringsleiders van kracht zijn, oefent de architect met verve zijn
beroep uit van
designer
van openbare ruimtes.
Is het atrium een nieuwe vorm van de befaamde ‘salle des pas perdus’, een zaal ‘van
druk komen en gaan’? Van de overdekte vestibule of van het plein ‘op z’n Italiaans’?
Hier is het vooral de noodzakelijke tussenruimte tussen drie architecturen (de gevels in
patchwork; de gereconstrueerde traveeën van de Résidence Palace en het nieuwe ge-
bouw als ‘kern’ van het project), waardoor het atrium de rol krijgt toebedeeld van verbin-
dingsruimte tussen die drie componenten. Het is een architectuur op zich: bij de ingang
een stenen drempel; een lichte niveaucorrectie; vervolgens een plankenvloer tegen de
westelijke en de zuidelijke gevel van het vernieuwde gebouw. Die gevels, bekleed met
jaloezieën (
louvres
), dempen geluid en licht, en vormen rondom een soort toneeldecor.
In dit stadium van het project komt het erop aan de contrasten van geometrie, profielen
en texturen te smaken; te raden naar de emotionele schok van het contact met het
onverwachte. Men moet zich een voorstelling proberen te maken van de reacties van
de minister, de functionaris, de genodigde, de bezoeker.
U komt binnen; u bent net de dubbele gevel gepasseerd, bestaande uit patchwork ener-
zijds en glas anderzijds; achter uw rug vermoedt u het lange verticale gordijn en de
wirwar van houtwerk, stangen van grijs metaal en grote glasruiten. En tegenover u een
grote, dikbuikige urne met een zichtbare vervorming: ze staat niet precies in het midden
en wijkt een beetje af, ze bedekt slechts gedeeltelijk de diagonale as die het vierkante
plein verdeelt; u voelt trouwens die diagonaal omdat de rechte hoek van de gevels aan
de straatkant zichtbaar blijft. Ondanks de enorme omvang van deze bewoonde sculp-
tuur voelt u toch de subtiliteit van het ellipsvormige profiel, hier wat smaller, daar wat
breder. Een beetje weg van het middelpunt van de scène nodigt ze u uit om eromheen
te lopen, naar de trappen en de kern van het gebouw. Ze weerspiegelt de vervormde
reflecties van al haar lijnen, al haar schakels en al haar afmetingen die de ruimte rondom
bepalen.
Schema van de krachtenverdeling van de gevelstructuur
van het atrium. Door optimalisatie van de morfologie van
de structuur kon de hoeveelheid staal met 30% vermin-
derd worden ten opzichte van een klassieke oplossing.
Meer informatie daarover in:
Étude de la morphologie
des structures à l’aide des indicateurs de volume et de
déplacement,
Philippe Samyn, 2004, Académie royale
de Belgique, Classe des Sciences.
DE tussenruimte voor VA-ET-VIENT
